Nesimi Çimen

NESİMİ ÇİMEN: Üç telli curanın üstadı

Sivas'a gideceği akşamdı. Kardelen' de görünce, uzun zamandır düşledigim "Nesimi çimen Monografisi" için malzemeyi edineceğim sevinciyle kucaklaştık.

Şiirleri güvenmediği, iyice tanımadığı kimselere vermediğini biliyordum. Niyetimi söyledim; hoşlandı.

Hemen oracıkta bir de söyleşi yaptım.

Dokuz yaşında saz çalmaya başlamıştı; üç telli curanın bu büyük ustası.

1964 yılında ilk plak çalışmasını yapmış, 1970'de de Almanya'da 10 plak yayımlamış. Yine 70'li yıllarda iki kaset çalışmasıyla, Fransa'da bir longplay, Almanya'da 3 kaset, İsveç'te (1984 ve 1986'da olmak üzere) iki kaset.

Emeklilik gibi herhangi bir sosyal güvencesi olup olmadığını sordum; yoktu. Sivas'a gidebilmek için de, 500 bin lira borç alarak Hatay’dan Ankara'ya gelmişti.

Türkiye'de ilk Şah İsmail gecesini Nesimi Çimen düzenlemişti. Bunları anlatırken gözleri güneş vurmuş billur su gibi ışıldıyordu. 5 Mart 1977'de Ankara'da düzenlediği bu geceye Can Yücel ve Yaşar Kemal'in büyük katkılan olduğunu ve konuşmacı olarak da o gecede bulunduklarını anımsanıyordu. 17 Haziran'da da İstanbul'da düzenlediği geceyi, İlhan Selçuk ve Halis Toprak'ın katkılarıyla kotardığını anlatıyordu. "Aleviler, aşırı solcu olduğumu ileri sürerek sevmezler beni, solcular (1980 öncesini kastederek) herhangi bir fraksiyona katılmadığım için. Oysa ben bir sanatçıyım; kendimi yeterli de görmüyorum ama sanatımı bir fraksiyonun sözcülüğüne indiremem." diyordu.

Fransa'da SECEM'e kayıtlı. Oradan gelen teliflerle yaşamını sürdürmeye çalışıyordu.

Bir ara ben masadan kalkınca, Atilla Hoca'nın "Nejat Birdoğan'ın yeğenidir" demesiyle, güveni daha bir artmıştı. Yanında taşıdığı şiirlerini verdi, fotokopi aldım.

Kucaklaşıp izin istedim: Teki ama, dedi, sen ne kendi adresini verdin, ne de benim adresimi aldın. Biz Sivas'tan dönünce nasıl haberleşeceğiz?.."

Sivas'tan hiç dönmeyecek artık 0 ; çünkü ‘Sivas hâlâ islam’... Allah'ın bol olduğu yer...

Metin Turan

Nesimi Çimen (1931 - 2 Temmuz 1993), halk ozanı.

1931 yılında Adana'nın Saimbeyli ilçesinde doğdu. Daha sonra tüm ailesiyle birlikte Kayseri'nin Sarız ilçesine yerleşmiş, Kadirli ve Elbistan ilçelerinde de uzun süre kaldıktan sonra İstanbul'a taşınmıştır. Daha küçük yaşlarında türkü derlemeleri yapmış, topladığı folklor değerlerini radyo arşivlerine kazandırmıştır.

Hatayi, Pir Sultan Abdal ve diğer usta ozanların nefeslerini söyleyerek kendisini tanıtmıştır. Nefeslerini, türkülerini bağlama ile değil, göğsünde taşıdığı cura eşliğinde söylemiş, cura çalmada ün kazanmıştır. Kendi yazdığı deyişlerini de okuyup söylemiştir.

2 Temmuz 1993 günü Sivas'ta, Madımak Oteli'nin yakıldığı ve 37 kişinin öldüğü olaylarda hayatını kaybetmiştir. 37 kişiden ikisi saldırganlardandır.

Balet Mazlum Çimen'in babasıdır.

Nesimi Çimen

1931 Adana'da dogdu Nesimi Çimen 1931 yilinda Adana'nin Saimbeyli Kazasinin Fatmakuylu Köyü'nde dogdu. 1941 yilinda on yasindayken ailesiyle birlikte Kayseri'nin Sariz kasabasina bagli Incemagara Köyü'ne göçtü. Oniki yasinda heveslenerek cura çalmaya basladi.

Bulundugu ortamda Alevi deyislerini ögrendi ve çevresinde, kendine özgü yorumlariyla ilgi gördü. O günden ölümüne kadar curasini elinden birakmadi, curasiyla birlikte iki Temmuz 1993'te Sivas'ta seriatçi ateste yandi. Yoksul bir Kürt ailedendi.

Daha çocuk yasta hayatini çalisarak kazanmaya basladi. 1946 yilinda evlendi, tekrar göçtü. Bu defa Adana'nin Kozan kasabasiniin Faydali Köyü'ne yerlesti. O köyde çapacilik yapti. Kalaycilik ve bakircilik ögrendi.

Geçimini köy köy dolasarak bu mesleklerden sagladi. Bir yil sonra tekrar Kayseri-Sariz' a göçtü. 1953 yilinda askere gitti. 1956 da tekrar Adana Kadirli'ye döndü.

1959 da ise Maras- Elbistan'in Akdil Köyü'ne yerlesti. 1960 yilinda tekrar Kadirli'ye dönen Nesimi Çimen'i bu kadar göçüren neydi? 1962 yilindan sonra Istanbul'a yerlesti ve bir mozaik fabrikasina isçi olarak girdi.

Isçilikle birlikte Nesimi'nin hayati da biraz düzene girdi. Yeni kurulan Türkiye Isçi Partisi ile tanisti ve partiye üye oldu. TIP'in düzenledigi bir çok gecede kendi demelerini ve Alevi deyislerini çalip söyledi.

1984'ten 1987 yilina kadar Isveç'te yasadiktan sonra, orada oturma hakki olmasina ragmen ülkeye dönmüstü. Dönmeden önce Almanya'nin bir çok kentini, bu arada Berlin'i de ziyaret etmisti.

Sanki dostlariyla vedalasmaya çikmisti, curanin bu büyük ustasi.. . Türkiye'de eserlerini yayinlamak istiyordu. Umarim, onun acilarimi dile getireyim dedigi eserleri zaman geçmeden yayinlanir. Nesimi eserleriyle sevenlerine ulasir.

Nesimi Çimen sermayemiz laf derdi. Muhabbetine katilanlar, onun basindan geçenleri nasil bir ögreti gibi anlattigina sahittirler. Ben bir tanesini size aktarayim:

Nesimi Çimen, arkadaslari Osman Dagli ve Mehmet Tokatli ile asiri bir sicak günde Istanbul'da bir cadde de birini beklemektedirler. Gelecek, saatler geçmesine ragmen gelmemistir. Sicaktan ayakta duramaz hale gelen üç arkadas yakinlarindaki camiiyi görerek gölgesine siginmak isterler.

Kapida camiinin hocasi Nesimi'ye dur sen giremezsin der Elindeki ne diye sorar. Nesimi: Cura diye yanitlar soruyu. Onunla içeri giremezsin der hoca. Nesimi; Niye girilmesin Hoca. Surda bir Müslüman gelse. Elinde kitabiyla içeri girmek istese engel mi olacaksiniz? Onu elbette sokariz der Hoca. Nesimi, o halde ben de girecegim, cura benim kitabim der ve girer camiinin içine.

Sicaktan kavrulmus üç arkadas gölgede biraz rahatlamislardir. Nesimi Çimen uzani verir camiinin ortasina. Hoca tekrar görevini yapar.

Allah'in evinde böyle uzanilmaz! Nesimi cevabi yapistirir: Be Hoca, bura Allah'in evi, bende ona misafir geldim. Yani Allah'in evinde de mi rahat edemeyecegiz? Hoca ne söyleyecegini sasirmistir.

Nesimi Çimen

Adana, Saimbeyli ilçesinde 1931 yılında doğdu, Daha sonra tüm ailesiyle Kayseri, Sarız ilçesine yerleşti. Kadirli ve Elbistan ilçelerinde uzun süre kaldıktan İstanbul'a taşındı. Küçük yaşlarında türkü derlemeleri yaptı. İstanbul'a naklinden sonra topladıkları bu folklor değerlerini radyo arşivlerine kazandırdı. Hatayi, pir Sultan Abdal ve diğer usta ozanların nefeslerini söyleyerek kendisini tanıttı. Nefeslerini, türkülerini bağlama ile değil, göğsünde taşıdığı ''Cura'' eşliğinde söylerdi. Cura çalmada ün kazanmıştı. Kendi yazdığı deyişlerini de okuyup söyleyen Nesimi Çimen, Yurt içinde ve dışında pek çok programlar yapan bir ozandı. Yaşamı 2.7.1993 günü Sivas'da, Madımak Oteli'nde yaşanan yangın olayında noktalandı.

Nesimi Çimen'den derlenen bazı türküler:

-Ayrılık hasreti kar etti cana

-Bin derdim var idi bin daha oldu

-Daha senden gayrı aşık mı yoktur

-Deli gönül yine ah-ü zar oldu

. . . . .